Trigger warning: readers may be triggered by the recount of Indian Residential Schools. To access a 24-hour National Crisis Line, call: 1-866-925-4419. Community Assistance Program (CAP) can be accessed for citizens of the Anishinabek Nation: 1-800-663-1142.
NSADAA’IINDENDAMOWIN
-
- Shkonwaach zhiwebad
- Gaawiin ngii-de-zhiitaasii gwaya
- Bwaanwitoo wii-gibichichiged
- Aa’aanj zhiwebad
- Gwaya onjida gii-aakwaadizi
- epiichi-binoojiinwid gii-zhiwebad
Aaniish ezhi-zhiwebag nsadaa’iidendamowin?
- Ngoding, ngoding eta gii-zhiwebad (daabaan psikaagaaza, shkonwaach naajtaasa, aa’aabiinjigaaza)
- Gibeying maa ge aanji’zhiwebzi (gotaanendamowin, goopajigaaza)
- Aa’aagwiita zhizhiwebad (aakwaadziwin + goopaji’iwe + zhiingenjigewin/aanwenimidiwin)
- Mewizha gaa-zhiwebag gbeying dash psakaagemgad (aanjiwizhweng)
Nsadaa’iidendamowin na we’iib zhiwebad?
Gwech go we’iib daa-mooshchigaade aanwi dash wii gwa aaniind ooshme gbeying daa-njitaamgad ngo-name-giizhgadoon, giizisoog maa ge nsa-bboon, piish ji-mooshtong wi nsadaa’iidendamowin.
Gbeying na daa-bbaamendmigemgad wi nsadaa’iidendamowin?
Enh, daa-temgad gwa inamanji’owini’, mshkaw bmaadziwini’, inendamowini’, doodamowini’, miinwaa manidowaadziwini’ bbaamenjigewin.
Wenesh manidowaadzi’bbaamenjigewin etemgak nsadaa’iidendamowining?
Aanind go daa-zhi-dbaataanaa’aa aanwetmowaad maa ge zhaagwenimowaad, waa’aach go ishpi-gshkewiziwin.
Wenesh inamanji’owini’bbaamenjigewin etemgak nsadaa’iidendamowining?
- goshko-ayaa, bwaanichige, zegizhiyaa, maanaadendam
- giiwashkwe’endam, giikiminzi, miinwaa gaawiin gashtosiin wii-mooshtood zaagidwin maa ge minwaangozwin
- mooshtong indowin maa ge menisendamowin
- miiwaashkwaa’aad bemaadzinjin, ngoji miinwaa gegoon enwemgak gaa-zhiwebag
- nishkendami-zhiyaad maa ge nishkaaji-zhiyaad miinwaa miigaaji-zhiyaad
- we’iib netaa maanaadendamo maa ge goshkwendamo
- azhetaawaadzi, aanwenimi-zhiyaang, maa ge webnigaazad
- Gashkitoosig wii-mazhiwed maa ge mooshtoong giichigon
- mooshtoong giichigon maa ge dbaadenmaasig gwaya
- goshko-ayaa miinwaa goshko zhiyaang gegoo noondmang
- wanishkwezhiyaa
- nsidzo-inendamowin miinwaa doodamowin
Wenesh inendamowini’bbaamenjigwewin etemgak nsadaa’iidendamowining?
- Naanmindizang maa ge maanaaji-gnowaamdizang maa ge maanaaji-gnowaamdang aki
- moonenmind gwaya, ntaa-miigaashkid, dbenmookaashkid
- gashkitoosig wii-naagdawendang maa ge wii-naakniged
- kandoo-zhiyaang miinwaa aabji-akawaamjiged
- maanaazaamdamang, miji-mjimendmowinan maa ge
- znagzing enji-nokiing maa ge enji-kinoomaagzing
- oke-wnenmaawza
- gaa-go-gegoo wii-nonkiisii
- nondaash zhi-gshkitmaawza
- eshkam znagzi wii-dbaajimotaaged
- Maanaadendamowin maa ge nibwadendamowin
- ojaanimendamowin
- gegoo gaa-izhi-ayaad gii-shkwaa-gchi-ozazaamendamosed
Wenesh doodmowini’bbaamenjigwewin etemgak nsadaa’iidendamowining?
- gashkitoosig wii-dbaajimotaaged
- moonenmiged
- aanmenjiged kognaawsang miinwaa wii-mazhiwed
Wenesh mshkawi bmaadziwini’bbaamenjigwewin etemgak nsadaa’iidendamowining?
- Dewkwewin, gaa-gaagiidziwin – waa’aach go gaagige-gaagaagiidzowin
- ozaam-manjigeng maa ge gaawiin zhaabendanzii ji-wiisinid
- baashkidiyaandaapinewin
- mokzhe’aapinewin
- jaanmibdeg’ode, jaanminaamong, jaanmenmong
- shazhgweweng
- washime aanimaapinewin
- badagonigong, nibaashking, gaawiin gashtoswang weweni wii nibaang
- ozaamendamo’igong dbishko go naa minikwewin maa ge biinisi-mashkikiwaapine
Wenesh wi gegoo gaa-izhi-ayaad gii-shkwaa-gchi-ozazaamendamosed
Ojaanmendamowini’aapinewin temgak sa aanji-makwenjigaadeg nonda gchi-goopji-doodaamowinan ishkwaa zhiwebag go naniizaaniziwin, makwenjigaadeg, badagonigong miinwaa go mshkawi’bmaadziwini’aazhidetamowinan _ dbishkoo go naa ntaa-wiisnising miinwaa nbaang)
Daa-aashtowgaaza na gwaya maanda nsadaa’iidendamowin?
Enh, gshkotaawinan miinwaa ninaakwiwinan daa-aazhtoogaazwag niijaansag (miinwaa aankobijiganag) gaa-goopajichigaazjig mzawe inamanji’owini’ing miinwaa oshtigwaani nsadaa’iidendamowin. Aanike-bimaadziwin, aanike’aajimowin maa ge niibna aanike-bimaadziwinan nsadaa’iidendamowin zhi-gkendaagwad maanda.
Daa-zhiwebziwag na Anishinaabeg maanda aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin?
Enh, aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin geget zhi-gkendaagwad gii-gnamaading anishinaabe-aadiziwinan, inaaknigewinan, miinwaa gaa-nji-naasaab zhindwaa miinwaa gii-niwtowaad dinaadziwiniwaa. Ninaakwiwin zhi-bgomshkaa niibna aanike-bimaadziwini, maamawini, aanike’aajimowini inaganaamgaajgaadeg inendamowin, inamanji’owin miinwaa manidowaadziwin.
Aaniish enji-zhiwebag maanda aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin?
Gaa-goopajichigaazjig dbishkoo go naa gaa-zhaabwiijig oodi Anishinaabe Dnizii Kinoomaagegamig nonj gegoo nikeying waabanda’iwe izhiwebiziwin miinwaa myaanaadag zhichigewinan ji-maajiishkaamgag nsadaa’iidendamowinaazhtowin.
- Jaanmendamang nsadaa’iidendamowini-mjimendamowinan, izhiwebiziwinan miinwaa myaanaadag zhichigewinan e-aankenamowaawaad dibnoojiinmowaan waamdamowewaad ezhchigewaad.
- Ishkwaashkinemagag miinwaa/maa ge noondesemgag gkendaaswin miinwaa wawiingewiziwinan wii-naadmowaawaad dibnoojiinmowaan wii-nkweshkamwaad e-znagag mji-ayaawinan maa ge inamanji’owin.
- Ishkwaashkinemagag miinwaa/maa ge noondesemgag gkendaaswin miinwaa wawiingewiziwinan wii-naadmowaawaad dibnoojiinmowaan wii-daatagaadenimowaad myaajiishkaamgag aanjsewinan miinwaa dibaamjiginan (dbishkoo go naanh abinoojiinwid piish shkiniigid).
- Ozaami-kowaabmaad maa ge wanenmindwaa abinoojiinhag miinwaa menwezwaad.
Aaniish ezhi-psakaagemgak maanda aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin?
- Gaa-ozaamendamowichigaadeg, mnikwewin, maa ge biinisi-mashkikiwaapinewin
- E-zaamibmiikgaadegin: mashkaw-bmaadiziiwin, mazhiwewin, inamanji’owin/ oshtigwaani nsadaa’iidendamowin, inendamowin, manidowaadiziwin
- Dibisaamdizowin
- egaa gaa-gwayakoseg ngodoodegizwinan miinwaa wiijgaabwitaadiwinan
- Gidimaagi-kognaawsiwin dbishkoo go naanh aakwaadiziwin, wanendaagoziwin, nganaawsawin, tiki inamanji’owin
- Nisidizowi-izhichigewin, inendamowin miinwaa izhichigewin
- Oshkiniigi-aanjigowin
- Migoshkaadendamowin, memdige go gaagige bezhigowii miinwaa saweshkaamgag dazhiikewining
- Wiisini miinwaa nibe’aapinewin e-gichinendaagwag miinwaa e-gaagigewang
- gaagige mashkaw-bmaadziwni aakziwin
- gaagige giizhendazig gashkendamowin miinwaa niisaadendamowin
- Gotaajiwin wii-mno-maajiiging, aandaadizing miinwaa noojimong
- Gaawiin gwayak izhigisii abinoojiinh netaa-minikwed amaamaa megwaa gigishkawaawasad (FAS) miinwaa dabishkoo Gaawiin gwayak izhigisii abinoojiinh netaa-minikwed amaamaa megwaa gigishkawaawasad (FAE)
- Gaawiin makawsii biindnang mkwendmowin dnizi-kinoomaagegamgoong gaa-gkendaang zhiyaawin bishkoo go naanh mnaazomkaazad, gaawiin gegoo kidsig, gaawiin wiidookaasig, ozaami-biinaadziwin, mchiwe babaamitaagewin
- Kinoomaagegamgoong gaa-bi-njibaamgag kendaaso-znagziwin dbishkoo go naanh zegzing wii-bwaanitmaang, ozhindamang wii-gkendmang gegoo zaam ‘gkenoomaagzowining zhiyaamgad’, nda-gkendmowini-bwaanitmowin
- Manidowaadziwin giiwanaadendamowin miinwaa webni-zhiyaawin e-bgidnigesiimgag wii-nitaawging
- Biinji-gnawenjigaadeg dibisendizwin maa ge miiwaashkwaang e-Anishinaabesigwaa
- Ani-gdag’aad miinwaa niisnaad bemaadzinjin
- Inaadiziwin eyaawing gigwiinendamowin ashi aagde’endamowin maa ge aagonwetamowin ezhi-inaadizising, inaadziwin giiwanaadendamowin, zegzing wii-gkendmang maa ge wii-anishinaabewichigeng
- Godiskiing bgoji-bimaadiziwining ge zhi-gchipiitendaagkiba enso-giizhgak ezhi-bmaadizing miinwaa manidoowaadizing
- Gaawiin gegoo kidsiing maa ge yaazwang inwewin
- Ishpi-iniwe’idizwini’izhiwebiziwin (dbishkoo go naah bishigwaadiziwin)
- ozaam wiiba aanjkiing
- Gaawiin zaagenimaasig gwaya nyaagdowenjiged
Daa-aashtoodim na dazhiikewining maanda aanike-bimaadziwini-nsadaa’iidendamowin?
Enh, niibna ne’en wiidookaazwinan, ondaadiziwinan, miinwaa inaakonigewini’znagendaagziwinan Anishinaabekiing dbishkoose maa ge go gaa’ii dbishkoosesnoo omaa dnizi kinoomaagegamgoong nagadenmowin miinwaa go aanind omgimaakodaawinan . Nonda dash aanind daa-ddagoyaamgadoon:
- Oosi-ogimaakodaadwin
- Bgadendimo-apenimowin
- Zhizhnaagwag mji-aabjitood mashkawiziiwin wii-dibenmaawzad
- Dazhiikewining ezhchigewaad wii-zhichgeng dinaangindoonwin miinwaa baabaamaajimowinan wii- aasgaabwitowaad miinwaa wii-wiijgaabwitowaad ne’en sa e-giigdanjin wii-maanenimowaad
- Niisaakseg wi e-gookzigemgag e-zigibnaad enigokoodewizijig miinwaa dazhiikewinan dbishkoo dnoo apenimowin, naasaab bezhigwendamowin, maadookiing inendamowin miinwaa ezhaang, mashkawizii dazhiike-bimaadiziwin miigweng miinwaa maadookiing, tesnog wenpash nokiing, maamwi naadmaadwaad bemaadzijig wii-zhawenjigewaad kina
- Miigaadwin miinwaa noondeseg wiijkiwendiwin biitawiing bebezhigowing miinwaa ngodoodegizing dagwagindaming ezhi-bebkaandizing dazhiikewining
- Miigaadwin miinwaa gwiwninendamowin onji zhitwaawin miinwaa manidowaadziwin
- Bichibowi-ganoondiwin: mji-danaagidooniwin, mji-dibaaknigewin, mookiitaagewin, nanaawndakootaagziwin, giimoodiziwin, dbastaagoziwin, miinwaa….
- banaajchigaadedoodmowini’aasgaabwitaagewin
- Bagidendimo-daapnaming mashkawiziising dazhiikewini’bimaadiziwin miinwaa/maa ge ogimaawewin
- Noondeseng mewizha gaa-zhi-ogimaakandakeng bemaadzijig gaa-miinindwaa gashkewiziwin wii-bbaamiikmowaad wdoo-dazhiikewininwaa
- Nokiiswang miinwaa gdamaagziwin
- Maaskaamagak ngodoodegizing
- Maazhseg ngodoodegizing
- ngoji-daasig
- baatiinag gibaakogewin